Kalite - sertifikasyon belgelendirme - Ithalat/Ihracat

Kapsamlı gıda güvenliği yönetim sistemleri ile birlikte İyi İmalat Uygulamaları (GMP) unsurlarının ve Tehlike Analizi Kritik Kontrol Noktalarının (HACCP) birleştirilmesi için gerekenleri belirler. Bu uluslararası olarak tanınmış gıda güvenliği standardı, çiftçilikten gıda hizmetine, imalata, nakliyeye ve depolamaya, perakende satış için ambalajlamaya kadar gıda tedarik zincirindeki tüm kuruluşlar tarafından kullanılmakta ve tüm dünyada yaygınlaşmaktadır. Gıda sektöründe ürün/hizmet üreten kuruluşlarda güvenli ve sağlıklı gıda üretimi için tehlike analizi, kritik kontrol noktaları ile ilgili süreçlerin yönetilmesini ve kalite yönetim sistemi oluşturulmasını tanımlayan ISO 22000:2005 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi global gıda ticaretinde uygulaması gereken bir standard olarak geliştirilmiştir. ISO 22000:2005 dünya çapında güvenli gıda tedarik edilmesini sağlama amacıyla düzenlenmiş yeni bir standarttır.

Firmaların, kuruluşların ve toplumun gelecek nesiller için yaşam kaynaklarını riske atmadan büyüme gibi küresel sorumlulukları vardır. ISO 14001 ilk yazıldığı andan itibaren her zaman çevresel faktörleri göz önünde bulundurmuş olup bu duruma ISO 14001:2015 revizyonunda da öncelik vermektedir. ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi, dünyanın ilk uluslararası çevre yönetim standardı olarak binlerce kuruluşa ekolojik, sürdürülebilirlik ve operasyonel performans konularında BS 7750 ismi altında 1992 yılında yayınlandığından beri yardımcı olmaktadır.

Dünyada enformasyon, teknoloji ve iletişim alanındaki büyük gelişmeler toplumları kıyasıya bir rekabete ve her geçen gün yeni gelişmelerin yaşandığı ekonomik bir yarışa itmiştir. Mevcut dünya düzeninde ayakta kalabilmek, tüm sektörlerde müşteri ihtiyaç ve beklentilerine uygun mal ve hizmet üretiminin sağlanmasıyla gerçekleşebilecektir. Bu da ancak, işletmelerde, tasarım aşamasından başlayarak üretim, pazarlama ve satış sonrası hizmetlere kadar tüm aşamaları kapsayan ve sürekli gelişmeyi hedefleyen Kalite Yönetim Sisteminin uygulanmasıyla olacaktır. Günümüzde giderek artan rekabet ortamında, şirketlerin başarmak zorunda oldukları ana hedefler vardır. Bunların içinden bazı hedefler kritiklik açısından ön plana çıkmaktadır. Müşteri İhtiyaçlarını Karşılayabilmek Maliyetleri Azaltarak, Verimliliği Arttırmak Yeni Ürün ve Hizmetleri Pazara Sunmak

Yerküre büyük tehdit altındadır. Sanayileşmenin ve hızlı nüfus artışının neden olduğu bu tehditler arasında erozyon, zehirli atıklar, doğal kaynakların tükenme noktasına gelmesi, ekolojik dengenin bozulması, biyo çeşitliliğinin giderek azalması, sera etkisi yüzünden iklim dengesizliklerinin yaşanması, küresel ısınma ve ozon tabakasının incelmesi başlıca olanlardır. Bu tehditlerin önüne geçmek için çevre risklerinin ve fırsatlarının daha verimli ve daha sitematik yöntemlerle yönetilmesi gerekmektedir. Bunu sağlamak ise ancak doğru uygulanan bir Çevre Yönetim Sistemi ile mümkün olabilecektir. Çevre, sadece insanların içinde yaşamlarını sürdürdüğü ve bunu sağlamak için devamlı kaynaklar sunan bir ortam değildir. Çeşitli sektörlerde işletmeler üretim yaparken, çevreden elde edilen kaynakları kullanmaktadır. Ancak bu kaynakların sınırsız olduğu düşünülmemelidir. Kaynaklar birgün tükenecek olursa, çevre kirlenmeye başlayacak ve bundan en fazla zararı canlılar görecektir.

ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Belgesi’ne sahip olmak işletmelerin kendisine, müşterilerine ve çalışanlarına çevresel yükümlülüklerin farkında olduğunu ve çevresel etkileri düşürmek için çaba gösterdiğini kanıtlamaktadır. Bu çerçevede olmak üzere işletmeler, maliyetlerini düşürmekte, vergi ve sigorta giderlerini azaltmakta, birçok noktada yeniden kullanım ve geri dönüşüm yaklaşımı sergilemektedir. Bu şekilde potansiyel müşterilere, çevreci şirket imajı verilmekte ve yeşil kimlik bilgileri geliştirilmektedir. Bu sistem sayesinde işletmeler faaliyetlerin çevre üzerindeki etkilerini azaltmaktadır.

ISO 27001 sistemi, sadece kişisel verileri değil işletmenin bütün verilerinin korunmasına yöneliktir. Ayrıca sistem, çevrimiçi bilgiler ve kağıt tabanlı veriler dahil olmak üzere çeşitli formlarda her türlü bilgiyi korumaktadır. Burada önemli nokta, üst yönetimin inanması ve sahiplenmesi ve bütün çalışanların katılmasıdır. ISO 27001 sisteminde risk değerlendirmeleri merkezi yapıdadır. Risk değerlendirme çalışmaları, riskleri tedavi etmek, önlemek, yönetmek ve azaltmak için bir dizi faaliyet içermektedir. Bu faaliyetler, işletmelerin risk ortamına ve hedeflerine göre optimize edilmek zorundadır. Risk değerlendirmelerinin etkin kalması için sürekli iyileştirme çalışmalarının yapılması gerekmektedir.

AS 9100 standartlar dizisi, üretici ve tedarikçi firmaların faaliyetlerine çeşitli şekillerde yardımcı olmaktadır. Bu standart mevcut yönetim sistemleri ve sektördeki en iyi uygulamalar üzerine kurulmuştur. Bu yüzden doğal olarak uluslararası yasal gereklilikleri desteklemektedir. Diğer ISO standartlarında olduğu gibi, AS 9100 standartları da ara kontrol noktalarına sahip bir planlama yapısına sahiptir ve sürekli iyileştirme yapılmasını gerektirir. AS 9100 Uzay ve Havacılık Sektöründe Kalite Yönetim Sistemi, işletmelerde tek başına kurulup uygulanabilir. Denetlenebilen bir standart olduğu için de üçüncü taraf belgelendirme kuruluşları tarafından işletmeler denetlenebilir ve uygun bulunması durumunda işletmelere AS 9100 Belgesi verilebilir. Bu belge akredite bir kuruluş tarafından düzenlenmişse uluslararası alanda geçerlidir ve kabul görmektedir.

ISO 16949 standardı, özellikle otomotiv sektörü için kalite yönetim sistemi gereksinimlerini belirleyen bir standarttır. Otomotiv sektörü için tedarik zincirinde dünya çapında farklı değerlendirme ve belgelendirme uygulamalarını uyumlu hale getirmek için tasarlanmıştır. Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO) tarafından ilk olarak 1999 yılında yayınlanmış, son olarak 2016 yılında revize edilmiştir. Bugün yürürlükte olan sürümü ISO 16949:2016 sürümüdür. ISO 16949 standardı, müşteriye özel gereksinimler ile birleştirildiği zaman, otomotiv üretimi, servis ve aksesuar parçaları üreten firmaların gereksinimlerini de belirlemiş olmaktadır. Söz konusu standardın son sürümü, ISO 9001 standardının 2015 sürümü baz alınarak yeniden tasarlanmıştır ve Kalite Yönetim Sistemi yapısı ve gereklilikleri ile tamamen uyumlu hale getirilmiştir.

Aslında ISO 13485 Belgesi, Avrupa Birliği tıbbi cihaz direktiflerine göre CE işaretli tıbbi cihazlar için mutlak bir gereklilik değildir. Buna rağmen Avrupa Komisyonu tarafından uyumlaştırılmış bir standart olarak kabul edilmektedir. ISO 13485:2016 sürümüne geçiş için tıbbi cihaz üreten firmalara 28 Şubat 2019 tarihine kadar bir geçiş süresi tanınmıştır. Üretici firmalar mevcut ISO 13485 belgelerini korumak için bu tarihe kadar ISO 13485:2016 sürümü koşullarını yerine getirmek zorundadır. Bu son sürüm, Avrupa Birliği tıbbi cihazlar direktifleri ile uyumludur. Standart uyumlaştırma, üretici firmaların standarda uygunluklarını, ilgili yasal düzenlemelerin gerekliliklerine uygunluk kanıtı olarak kullanmalarına izin vermektedir. Avrupa Birliği ülkelerine tıbbi cihazlar gönderecek firmalar, 1 Nisan 2019 tarihinden itibaren EN ISO 13485:2016 sürümüne göre değerlendirilecektir.

Diğer bütün ISO standartları gibi ISO 22000 standardı da, günün koşullarına uygun olduğundan emin olmak için düzenli aralıklarla gözden geçirilmekte ve iyileştirilmektedir. Bugün yürürlükte olan sürümü ISO 22000:2018 sürümüdür. Bu sürüm, gıda güvenliği konusunda en yeni trendleri ve gıda güvenliği gereksinimlerini kapsamaktadır ve gıda sektörünün küresel anlamda karşı karşıya kaldığı güçlüklere cevap vermektedir. Diğer yandan artan nüfus ile birlikte mevcut gıdalara güven duyulması ve gıda üretiminin güvenilir ve sürdürülebilir olması konusunda yardımcı olmaktadır. ISO 22000 standardının 2018 sürümü, operasyonel seviyedeki risk ile yönetim sistemi stratejik seviyesindeki risk arasında ayırım yapan, yeni bir risk anlayışını getirmiştir.

ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi Belgesi alınırken, ilk değerlendirme aşamasında, önce işletme içinde organizasyonel faaliyetlerde uygunsuz görülen alanlar belirlenir. Sonra gereksinimleri karşılamak için iyileştirme alanları tespit edilir. Arkasından belgeleri derlemek için bilgiler toplanır. Bundan sonraki adım doküman hazırlama aşamasıdır. Bu aşamada elde edilen bilgiler ışığında, yürütülmekte olan olan işlere uygun dokümanlar hazırlanır. Nihayet sürecin son adımı ISO 9001 belgesinin hazırlanmasıdır. Sunulan dokümanların bütün koşulları sağladığı anlaşıldığı zaman, işletme ISO 9001 belgesi almaya hak kazanır.

Kuruluşumuz esas olarak iki ana başlık altında belgelendirme hizmetleri vermektedir: Sistem belgelendirme hizmetleri, başta ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi, ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi, ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi, ISO 50001 Enerji Yönetimi Sistemi, ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi ve ISO 27001 Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi olmak üzere çok sayıda yönetim sistemini kapsamaktadır. Spesifik belgelendirme hizmetleri, başta GMP İyi Üretim Uygulamaları Sistemi, BRC Food Gıda Güvenlik Sistemi, HELAL Belgesi, CE Belgesi, ROHS Belgesi, ECOmark Belgesi ve Organik Ürün Belgesi olmak üzere çok sayıda spesifik sistemi kapsamaktadır. Kuruluşumuz, güçlü bir teknolojik altyapı ve eğitimli ve deneyimli uzman bir çalışan kadrosu ile müşterilerine birçok yönetim sistemi ve spesifik belgelendirme hizmetleri vermektedir.

Müşteri şikayetleri yönetimi, müşterilerle karşılıklı ve uzun süreli ilişkiler kurulması ve geliştirilmesi, ürün ve hizmetlere yönelik sorunların giderilmesi ve memnuniyetsizlik yaratan durumların düzeltilmesi açısından işletmelerin önem verdikleri bir uygulamadır. Eğer satın aldıkları ürün veya hizmetlerde bir kusur varsa, bu durum müşterilerde memnuniyetsizliğe yol açmaktadır. Bu memnuniyetsizlik zamanında ve müşteri lehine giderilmezse bunun sonuçları işletme bakımından sıkıntı yaratacaktır. Şikayetleri bekledikleri yönde çözülmeyen müşteriler tepkilerini farklı yollardan ortaya koyarlar. Ya bu işletmenin ürünlerini bir daha almazlar, ya negatif iletişime geçerek işletmeyi çevrelerinde kötü tanıtırlar, ya da yasal yollardan haklarını aramaya başlarlar. İşletmelerin bu tür olumsuzluklarla karşılaşmaması açısından, müşterilerin şikayetlerine kulak vermeleri önem taşımaktadır.

Enerji ne kadar fazla kullanılırsa o oranda doğal kaynaklar hızla tükenmekte, çevre kirlenmekte ve enerji için yüksek paralar yükselmektedir. Bir Kızılderili sözü bugünü ne kadar güzel tanımlıyor: son ağaç kesilince, son nehir zehirlenince ve son balık ölünce, paranın yenilebilir olmadığı anlaşılacak. Enerji, sosyal ve ekonomik açıdan insanların artık vazgeçemeyeceği bir unsurdur. Ancak enerji kullanırken düşünerek davranmak ve enerji kaynaklarını korumaya çalışmak artık bir zorunluluktur. Enerji dönüştürme çalışmaları, hiç olmadığı kadar önemli bir hal almıştır.

Ürünlerin kalitesini ölçmek amacı ile yapılan LVD Alçak Gerilim Testi (Low Voltage Directive), Belirli Gerilim Sınırları Dahilinde Kullanılmak Üzere Tasarlanmış Elektrikli Teçhizat İle İlgili Yönetmelik (2006/95/AT) hükümleri gereğince yapılmaktadır ve uygun koşullar tespit edildiğinde bir kalite belgesi hazırlanmaktadır. Ürünlerin kalitesini ölçmek amacı ile yapılan LVD Alçak Gerilim Testi (Low Voltage Directive), Belirli Gerilim Sınırları Dahilinde Kullanılmak Üzere Tasarlanmış Elektrikli Teçhizat İle İlgili Yönetmelik (2006/95/AT) hükümleri gereğince yapılmaktadır ve uygun koşullar tespit edildiğinde bir kalite belgesi hazırlanmaktadır.

EMC Elektromanyetik Uyumluluk Testi (Electromagnetic Compatibility, EMC), Elektromanyetik Uyumluluk Yönetmeliği (89/336/AT) hükümleri gereğince yapılmaktadır. Bu yönetmelik Avrupa Birliği tarafından çıkarılan 89/336/EEC nolu EMC Direktifi’ni esas almıştır. Bu test, çalışması diğer cihazları bozabilecek veya diğer cihazlardan etkilenebilecek elektrikli ve elektronik bütün cihazlara yapılabilmektedir. EMC testi, elektrikli ve elektronik cihazların çalışma esnasında normal olarak çevresine yaydığı elektromanyetik dalgalar sonucu yaşanan performans düşüklüğü, bozulmaları ve cihazların bu etkilerle ilişkisini belirlemeyi amaçlar.

Tıbbi cihazlar üreten firmalar müşteri menuniyeti sağlamak, yürürlükteki yasal düzenlemelerin gereklerini yerine getirmek, firmanın maliyetlerini düşürmek ve verimliliğini arttırmak ve olası ihtilaflı durumlara karşı yasal bir güvence oluşturmak amacı ile işletmelerinde etkin bir kalite sistemi kurma ihtiyacı duymaktadır. Bu yöndeki beklentileri karşılamak amacı ile tıbbi cihazlar üretim sektörü için hazırlanan ilk standart, Avrupa ülkelerinde 1997 yılında geliştirilen EN 46001 ve EN 46002 standartlarıdır. Bu standartlar tıbbi ürün tedarikçi firmalarının Avrupa normlarına uygun olmasını sağlamaktadır. Avrupa Birliği direktifleri uyarınca da bu standartların koşullarının yerine getirilmesi, tıp sektöründeki ürünlerinin ön koşuludur. Bu standartlar tedarikçi firmaların, ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi standardı tarafından karşılanması gereken gerekliliklerin ötesinde özel gereklilikleri açıklamaktadır.

Ülkemizde, bütün islam ülkelerinde, hatta yabancı ülkelerde yaşayan müslüman toplumlarda helal gıda, tüketicilerin çok hassas olduğu bir konudur. Dünyada yaklaşık 2 milyar civarında Müslüman nüfus bulunmaktadır. Bu rakam, dünya genelinde helal gıda ürünlerinin ticari boyutunun 660 milyar Dolar düzeyinde olduğu anlamına gelmektedir. Ancak helal belgelendirmesi dendiği zaman konu sadece gıda ve içeceklerle sınırlı değildir. İnsan vücuduna sürülen ve cilt üzerinden vücuda geçen bütün kozmetik ürünler ve kremler için de helal belgelendirme söz konusudur. Hatta tekstil ürünlerinin hangi hayvanın derisinden üretildiği ve tekstil boyalarındaki kimyasal maddelerin hangi hammaddelerden elde edildiği de bu açıdan önemlidir. Hatta suların filtrelenmesine kullanılan sistemlerde bulunan gliserinin bitkisel veya hayvansal maddelerden elde edilmiş olması da önemlidir.

CE işareti, Avrupa Birliği ülkeleri için geliştirilen ancak bugün bütün düyada kabul gören ve bu işareti taşıyan ürünlerin Avrupa Birliği direktiflerine uygun olduğunu ve gerekli uygunluk değerlendirme faaliyetlerinden geçtiğini gösteren bir işarettir. CE işareti uygulaması, Avrupa Birliği’nin 1985 yılında benimsediği Yeni Yaklaşım Politikası kapsamında tasarlanmıştır ve Yeni Yaklaşım Direktifleri içinde yer alan ürünlerle ilgilidir. CE işareti, İngilizce European Conformity veya Fransızca Conformité Européenne ifadesinin baş harflerinden oluşmaktadır ve Avrupa normlarına uygunluk anlamına gelmektedir. Üzerinde CE işareti taşıyan ürünlerin, amacına uygun şekilde kullanılması durumunda insan can ve mal güvenliğine, bitki ve hayvan varlığına ve çevre koşullarına zarar vermeyeceği anlaşılmaktadır. Kısaca CE işareti, bu ürünlerin güvenli olduğunu göstermektedir.

Dünya Sağlık Örgütü’nün (ILO) kuruluş tarihi 1919 yılıdır. Ülkemiz bu örgütün faaliyetlerine 1945 yılında Çalışma Bakanlığı kurulduktan sonra etkin şekilde katılmaya başlamıştır. Ancak ülkemizde Sendikalar Kanunu 1947 yılında kurulmuştur ve Dünya Sağlık Örgütü’nün çalışmalarına işçi ve işveren temsilcisi gönderilmesi bu yıldan itibaren olmuştır. Dünya Sağlık Örgütü tarafından pratik talimatlar şeklinde hazırlanan ilk İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri Kılavuzu 2001 yılı Aralık ayında yayınlanmıştır (ILO OSH 2001 standardı). Bu standart başlıca iki hedefe odaklanmıştır: Ülkelerin kendi iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemlerini kurmalarına destek olmak İşletmelere, iş sağlığı ve güvenliği çalışmalarını kendi mevcut sistemlerine politika ve idari düzenlemeleri ile birlikte entegre etmeleri için yol göstermek Bu ilk ILO OSH 2001 standardı, işletmelerin riskleri ve olası tehlikeleri kontrol altına alabilmeleri için önleyici ve koruyucu tedbirlerin alınması ve uygulanmadır.

ISO 16949 standardı, otomotiv sektöründe faaliyet gösteren tedarikçi firmalara yönelik tasarlanan bir Kalite Yönetim Sistemi’dir. Bu standart kapsamında, otomotiv sektörüne yönelik koşullar tanımlanmış ve tedarikçi firmalar için teknik standartlar oluşturulmuştur. ISO 16949 standardının temelinde şu otomotiv Kalite Yönetim Sistemi standartları yer almaktadır: Amerikan QS 9000 standardı Bu standart, Amerika’da, Chrysler, Ford Motor ve General Motor otomotiv şirketleri tarafından tasarlanmıştır. Amacı bu sektörde faaliyet gösteren tedarikçi firmaların standartlaşmasını sağlamaktır. Bu üç büyük otomotiv şirketi, iş yaptıkları tedarikçi firmaları kendi kalite kriterlerine göre değerlendirmek amacı ile Tedarikçi Kalite Gereksinimleri Kitapçığı (Supplier Quality Requirements Task Force) adını verdikleri bir uygulamayı 1992 yılında başlatmıştır. QS 9000 standardı ise ilk olarak 1994 yılında şu standartların birleşimi ile yayınlanmıştır

Önce bilgi ile ilgili temel kavramlara bakalım. En basit anlatımı ile işlenmemiş ham bilgiye veri denmektedir. Verinin işlenmiş şekli bilgidir. Veri veya data ifadesi, sayısal ve mantıksal bir değerdir. Bilginin korunması gereken temel nitelikleri şunlardır: Bilginin gizliliği: Bilginin yetkisi olmayan kişiler, kuruluşlar, varlıklar ve süreçler tarafından erişilemez ve açığa çıkarılamaz niteliğine bilginin gizliliği denir. Bilginin bütünlüğü: Bilginin doğruluğunun, bütünlüğünün ve kendine özgü niteliklerinin korunmasını ifade eder. Bilginin erişilebilirliği: Bilginin, görevleri gereği sadece yetkisi olan kişiler tarafından ve istenildiği zaman ulaşılabilir ve kullanılabilir olması özelliğidir. Bilgi çeşitli açılardan sınıflandırılabilir. Ancak temel olarak şu şekilde bir sınıflandırma yapmak mümkündür

Beslenme ve sağlıklı yaşam, insanların en temel ihtiyaçlarıdır. Bunu sağlamak ise gıda güvenliği sayesinde olmaktadır. Günümüzde birçok yeni hastalığın ortaya çıkması, bu konudaki ihmallerin neticesidir. Kötü ve sağlıksız gıda maddelerinden kaynaklanan hastalıklar, gelişmiş ülkeler kadar gelişmekte olan ülkelerde de insan sağlığını tehdit etmektedir. Bu hastalıklar bilhassa savunma sistemleri zayıf olan çocuklarda, hamile bayanlarda ve yaşlılarda büyük bir risk oluşturmaktadır. Gıda güvenliği çalışmalarının hedefinde, üretilen gıda maddelerinin fiziksel, kimyasal ve biyolojik açılardan tüketicilere ve doğal çevreye zarar vermemesi düşüncesi yatmaktadır. Gıda üretimi yapan lokanta, otel, pastane, kafe ve benzeri işletmelerde kaliteli üretim yanında, artık üretilen gıdayı garanti altına alan bir takım gıda güvenliği yönetim sistemlerinin uygulanması gereği, gıda güvenliğinin önemini arttırmaktadır.

Otomotiv sektörü esas olarak, otomobil, otobüs, minibüs, kamyon, çekici ve traktör gibi karayolu taşıt araçlarını ve bu araçların parçalarını üreten bir sanayi dalıdır. Tüm sanayileşmiş ülkelerde ve ülkemizde otomotiv sektörü, ekonominin lokomotifidir. Çünkü diğer sanayi dalları ve ekonominin farklı sektörleri ile yakından ilişkilidir. En azından demir çelik ve petrokimya ürünleri ve lastik gibi sanayi dallarında başlıca alıcı konumundadır. Otomotiv sektöründe meydana gelen değişimler önemli ölçüde ekonomiyi etkilemektedir.

İşletmeler varlıklarını devam ettirmek ve vizyonlarını gerçekleştirmek açısından bugünün dünyasında çok hızlı değişim gösteren çevre koşullarına ve artan küreselleşme ve rekabet değişimine ayak uydurmak zorundadır. Bu değişim elbette işletmelerin organizasyon yapılarına da yansımaktadır. Bugünün iş dünyasında kalite olgusu, işletmelerin rekabetçi konularımda stratejik etki göstermektedir. Ancak diğer yandan işletmeler bünyelerinde kalite anlayışını oluşturmak ve yerleştirmek amacı ile bir takım araçlara gerek duymaktadır. Bu araçlardan biri Kalite Yönetim Sistemi’dir. Bugün ürün ve hizmet üreten sektörlerde çok sayıda işletme faaliyet göstermektedir ve tüketicilerin tercih edebileceği çok sayıda alternatif oluşturmaktadır. Öncesine göre tüketiciler daha bilinçlidir ve bir yandan da satın alma gücü artmaktadır. Ayrıca bu sektörlerde talep esnek olunca tüketicinin pazarlık gücü artmaktadır. Bu nedenle işletmeler daha fazla müşteri odaklı çalışmak zorundadır.

Hem dünyada hem de ülkemizde, bilişim teknolojileri yaygınlaşmakta ve kullanımı hızla genişlemektedir. Ancak bu teknolojilerin ülkemizde etkin kullanımı konusunda bazı yetersizlikler söz konusudur. Özellikle ülkemizde bilişim teknolojileri ve bu teknolojilerin ana maddesi olan bilginin önemi yeni yeni kavranmaya başlanmıştır. Bilginin ne olduğu ve nasıl bir potansiyele sahip olduğu yeni yeni anlaşılmaktadır. Oysa bilgi içinde bulunduğumuz çağa damgasını vuran bir varlıktır. Bugün bilgi, teknoloji kulanımına bağlı olarak ön plana çıkmış gibi görünse de, aslında insanlığın var olduğu andan itibaren anahtar role sahip olmuştur ve geleceğin şekillenmesi bakımından da her zaman anahtar role sahip olacaktır.

Son zamanlarda iş kazalarının sayısında ve bu kazalarda sakat kalanların ve yaşamlarını kaybedenlerin sayısında ciddi bir artış izlenmektedir. Bu durumda iş sağlığı ve güvenliği konusunun, toplumda bir farkındalık yarattığı söylenebilir. İş sağlığı ve güvenliği kavramı,çalışanları korumaya yönelik alınan önlemler ve yapılan uygulamaların, yasal düzenlemeler ve standartlar ile desteklenmesini açıklamaktadır. Kısaca iş güvenliği, bir işletmede çalışanların, sağlıklı ve güvenli koşullarda çalışmasını sağlamak için alınan önlemler bütünüdür. İşletmelerin faaliyet türüne bağlı olarak, o işyerinde işlerin sorun çıkarmadan yürütülmesi için, ortaya çıkması muhtemel tehlikelerden çalışanların korunması ve daha güvenli bir çalışma ortamının oluşturulması amacı ile bir yöntem çerçevesinde yapılan çalışmalar iş güvenliği olarak ele alınmaktadır. Ancak iş güvenliği konusu sadece çalışanlar ile sınırlı değildir.

Gıda güvenliği konusu giderek daha önemli bir durum almıştır. Bir yandan gıda kaynakları azalırken bir yandan da mevcut gıdalarda çeşitli faktörler yüzünden yaşanan problemler gittikçe içinden çıkılmaz bir hal almaktadır. Gıda güvenliğinin bu kadar önemli olmasının nedeni, günümüzde iki yüzden fazla hastalığın gıdalardan kaynaklandığı gerçeğidir. Çeşitli alerjik tepkilerden felçlere ve ölümlere kadar birçok farklı problem, insan sağlığını tehdit etmektedir. Gıda güvenliğine gereken önem verilmediği takdirde, bebek bekleyen anne adayları, bebekler, küçük çocuklar ve yaşlılar, kısaca bağışıklık sistemi zayıf olan kişilar başt aolmak üzere herkes kalıcı hasarlar ve ölümcül riskler ile karşı karşıya bulunmaktadır.

Teknolojinin gelişmesi, sanayileşmenin artması ve yaşamın gittikçe kolaylaşması güzel de, işin bir de kötü tarafı var: dünyanın ekolojik dengesinin gittikçe daha fazla bozulması. Evet dünyanın ekolojik dengesi bozulmuştur. Günümüzde artık çevrenin korunması bilinci bir ihtiyaçtan öte bir zorunluluk haline gelmiştir. Doğal kaynaklar inanılmaz derecede tükenmektedir ve bugünden bir önlem alınmazsa gelecek nesilleri hiç de güzel bir dünya beklememektedir. Aslına bakılırsa önlem alınmakta geç bile kalınmıştır. Her insan sadece çevreyi temiz tutmakla kalmamalı, aynı zamanda doğal kaynakları verimli kullanmalıdır.